سایه انقراض بر سر لاله‌های واژگون کهگیلویه و بویراحمد
رفتار نامهربانانه و دخالت های انسانی و تخریب روزافزون عرصه های طبیعی دامن لاله‌های واژگون در مناطق مختلف کهگیلویه و بویراحمد را گرفت و هم اینک نگرانی‌ها برای پیوستن این گل زیبا به جمع گونه های در معرض خطر را برانگیخته است.
پیش از این برداشت بی رویه پنج گونه از گیاهان دارویی و خوراکی مرتعی این استان شامل کرفس، بیلهر، آنغوزه، باریجه و بن سرخ منجر به قرار گرفتن آنان در فهرست در خطر انقراض شد و حالا بیم آن می رود تا لاله های واژگون هم به این گروه افزوده شود.
امری که در صورت وقوع می تواند به از دست رفتن یکی از زیباترین جلوه های طبیعی و گردشگری در استان زاگرس نشین کهگیلویه و بویراحمد ختم شود.
در حالی که دومین ماه فصل بهار آرام آرام به نیمه راه می رسد این روزها دشت های گل های واژگون عروس جاذبه های طبیعت زیبای کهگیلویه و بویراحمد شده است که البته گردشگران باید ضمن لذت از این میراث طبیعی نسبت به حفظ آن کوشا باشند.
در میانه های دومین ماه فصل بهار هنرنمایی طبیعت در دشت های لاله های واژگون «دامنه های کوه دنا»، «طسوج»، «سرگچینه»، «جلیل بابکان»، «سرچنار»، «مارگون»، «گُر گو»، «کوه دمه»، «ساورز»، «کاکان»، «مداب»، «سی سخت»، «کوه گل» و «نرم آب» با رنگ های زرد، قرمز و نارنجی خودنمایی می کند.
آن طور که کارشناسان گردشگری در کهگیلویه و بویراحمد می گویند پهنه ای به وسعت ۲ هزار هکتار رویشگاه لاله واژگون در این استان تخمین زده شده است که این گل خودروی طبیعی در ارتفاعات سردسیری طراوت طبیعت بهاری این بخش از زاگرس را دوچندان کرده است.
لاله واژگون که با نام‌های دیگری مانند اشک مریم ، گل اشک ، لاله اندوهگین ، لاله نگون سار ، گل سر به زیر و تاج قیصر نیز شناخته می‌شوددر شاهنامه هم به نام اشک سیاوش نامیده شده، چون شاهد مرگ سیاوش بوده و درغم هجران این قهرمان شاهنامه، غمگین و سر به زیر شده است.
در برخی از سنگ نوشته‌های تاریخی از جمله طاق بستان هم تصویر این گل حک شده لاله واژگون به خاطر اثر گذاری در فرهنگ و هنر منطقه، در فهرست آثار طبیعی کشور ثبت ملی شده است.
لاله واژگون یکی از از نادرترین و با ارزش‌ترین گل‌های جهان به شمار می‌رود که خاستگاه اصلی رویش آن ایران است و ۱۵ گونه از این گل در کشور شناسایی شده است.
نگاهی به شاخص ترین دشت های لاله های واژگون در کهگیلویه و بویراحمد
دشت لاله‌های واژگون یاسوج یکی از زیباترین و دیدنی‌ترین جاذبه‌های گردشگری استان کهگیلویه و بویراحمد است این دشت بسیار تماشایی که در منطقه «کاکان» شهرستان بویراحمد قرار گرفته است و در فصل بهار سرشار از گل‌های طبیعی رنگارنگ می‌شود،دشت لاله‌های واژگون "کاکان"در حدود ۴۰ کیلومتری شهر یاسوج مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد و مرکز شهرستان بویراحمد قرار گرفته است.
یکی دیگر از خاستگاه های لاله های واژگون کهگیلویه و بویراحمد منطقه دشت‌راق در مرز بین شهرستان های چرام و بویراحمد است که از شمال به میان‌تنگان و کوه دمه، از جنوب به نرماب و کوه سیوک، از غرب به دلی‌مو و کوه ساورز و از غرب به منطقه چنار محدود می‌شود.
این منطقه سرسبز و رویایی که با مساحتی بالغ بر ۱۰۰ هزار هکتار اگرچه رویشگاه گیاهان متنوعی مانند جاشیر، چویل، تره کوهی، کارده، پونه کوهی، چوک، بیلهر، قارچ، ارزن،گینه است اما از زیباترین جلوه گاه های لاله های وازگون در کهگیلویه و بویراحمد محسوب می شود.
لاله های واژگون در معرض خطر
رییس اداره امور مراتع و بیابان منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: دشت های لاله های واژگون در نقاط مختلف استان پراکنده هستند.
سلمان محمدی افزود: لاله های وازگون در کهگیلویه و بویراحمد از گونه های در خطر انقراض نیست اما در صورت ادامه نامهربانی های گردشگران و برخی دامداران عشایری احتمال دارد نسل این گونه زیبا و ارزشمند در خطر انقراض قرار گیرد.
وی بیان کرد: گونه خودروی لاله های واژگون از سوی گردشگران به شکل بی رویه ای به منظور کاشت در باغچه های خانگی یا نگهداری در گلدان برداشت می شود.
رییس اداره امور مراتع و بیابان منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به اینکه رویشگاه لاله های واژگون مناطق مرتفع و سردسیر است تاکید کرد: این گونه ها ممکن است چند روزی در باغچه های خانگی سبز باشد اما خیلی زود پژمرده می شود.
محمدی تصریح کرد: همچنین بخشی از گونه های ارزشمند لاله های واژگون با کوچ زودهنگام عشایر به مناطق ییلاقی با عبور دام ها از بین می رود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: پنج گونه از گیاهان دارویی و خوراکی مرتعی استان شامل کرفس، بیلهر، آنغوزه، باریجه و بن سرخ در خطر انقراض قرار دارند.
سعید جاویدبخت با اشاره به وضعیت خاص منابع طبیعی در استان و وجود حدود ۸۷ درصد مساحت استان در عرصه های ملی و رویش ۲هزار و ۱۰۰گونه گیاهی و ۴۵۰ گونه گیاه دارویی در استان تاکید کرد: عرصه های سختگذر، زمینه را برای فعالیت سودجویان به وجود آورده است.
وی بر لزوم فرهنگ سازی به خصوص از طریق صدا و سیما، رسانه های ارتباط جمعی، تشکل های مردم نهاد و همچنین همکاری سایر دستگاه ها در مقابله با بوته کنی و فروش گیاهان مرتعی تاکید کرد.
استان کهگیلویه و بویراحمد، ۵۱۲ هزار هکتار مرتع خارج از جنگل دارد که بیش از ۳۰۰ هزار هکتار از اراضی ملی این استان دارای پوشش گیاهی مرتعی است.
کهگیلویه و بویراحمد با مساحتی حدود ۱۶ هزار کیلومتر مربع وسعت بین استان‌های فارس، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، اصفهان و خوزستان واقع شده است.
منبع: ایرنا
